Weksel jest papierem cennym. Ustanawia zobowiązanie bezwarunkowe, niezależne od jakiegokolwiek zdarzenia. Ustala dług pieniężny, ściśle określony co do sumy. Zawiera abstrakcyjną obietnicę zapłaty. Obietnicę jednostronną w której wierzyciel ma jedynie prawa, a nie obowiązki. Jest przeważnie papierem obiegowym na zlecenie. Musi zadość czynić pewnym warunkom formalnym, a przede wszystkim zawierać wzmiankę, iż jest wekslem. Zobowiązuje ‘wekslowo’ wszystkie osoby, które się na nim podpiszą.

Weksel może być przedmiotem zajęcia komorniczego

25 października 2010 by Leave a Comment

Jeżeli wobec dłużnika (niekoniecznie wekslowego) toczy się postępowanie egzekucyjne, komornik może zająć będące w jego posiadaniu weksle wystawione lub indosowane na jego rzecz przez inne podmioty, również wówczas, gdy termin płatności weksla jeszcze nie upłynął.

Jak odbywa się zajęcie weksla przez komornika?

Zajęcie odbywa się przez odebranie weksla dłużnikowi oraz poinformowanie wystawcy lub inny podmiot zobowiązany z weksla, aby należną kwotę wpłacił w terminie płatności organowi egzekucyjnemu.

Jeśli weksel nie zostanie zapłacony

Może być wówczas wystawiony na licytację. Cena wywoławcza stanowi wówczas 50% sumy weksla wraz z odsetkami. Za zgodą dłużnika komornik może również sprzedać weksel bez licytacji (z wolnej ręki), jeżeli sprzedaż za tę cenę nie narusza interesów wierzycieli.  Dłużnik może wówczas wskazać osobę i cenę, po jakiej weksel ma być sprzedany. Zgoda dłużnika na sprzedaż z wolnej ręki nie jest potrzebna, gdy wierzytelność była wymagalna przed dniem zajęcia, w takim jednak wypadku cena zbycia nie może być niższa od 60% oszacowania wraz z odsetkami liczonymi do dnia sprzedaży.

W przypadku zakupu wierzytelności wekslowej przez licytującego, komornik może dokonać na jego rzecz indosu (do którego ma prawo takie samo jak ostatni posiadacz weksla), może również przekazać należność z weksla na podstawie cesji wierzytelności, jeśli dokonanie indosu nie jest możliwe.

Nowy wierzyciel wekslowy może dochodzić należności z weksla, również na drodze sądowej; przysługują mu wówczas te same prawa, co poprzedniemu posiadaczowi weksla.

Podstawa prawna: art. 895 i kolejne kpc.

Filed Under: Bez kategorii Tagged With:

Pułapki na wierzycieli – jak dłużnicy próbują uniknąć odpowiedzialności z weksla

23 października 2010 by 3 komentarze

Oto lista najpopularniejszych sztuczek dłużników, którzy chcą wystawić weksel, który w rzeczywistości nie jest wekslem. Bądź ostrożny, jeśli chcesz przyjąć weksel jako zabezpieczenie transakcji, a z wekslami masz mało do czynienia. Każdy z opisanych sytuacji powoduje, że otrzymany dokument nie jest wekslem

Brak bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty

Nieważnym jest weksel własny , któremu brak bezwarunkowego przyrzeczenia zapłaty. Na przykład dokument o zawierający w treści „zapłacę za ten weksel po otrzymaniu dostawy towaru” nie jest wekslem, choćby dostawa towaru faktycznie nastąpiła.

Błędne podanie daty płatności

Weksel może być płatny:
– w oznaczonym dniu (np. 24 października 2010r.)
– za okazaniem lub w pewien czas po okazaniu („za okazaniem zapłacę”, „Tydzień po okazaniu zapłacę”)
– w pewien czas po dacie („20 dni po dacie wystawienia weksla zapłacę za ten weksel…”)
Unieważnia weksel zastosowanie popularnej formuły „zapłacę do dnia…”, użycie słowa „do” nie określa bowiem jednego dnia płatności, a kilka występujących po sobie dni.
Co ważne, w internecie krążą wzory weksli z błędnym określeniem „do dnia… zapłacę”, należy zatem stosować ograniczone zaufanie do niesprawdzonych informacji.

Brak wszystkich elementów weksla, albo ich umieszczenie pod podpisem wystawcy

Znów podam przykład znalezionych w internecie wzorów weksli, gdzie „miejsce płatności” było podane pod podpisem wystawcy, czyli de facto nie znajdowało się na wekslu. Na szczęście nie unieważnia to weksla, bowiem zgodnie z art. 102 prawa wekslowego, za miejsce płatności (w przypadku jego braku) uważa się miejsce wystawienia weksla.
Niezbędne elementy weksla są wyliczone w prawie wekslowym, warto jednak zapamiętać je w inny sposób: poprzez porównanie z treścią wzoru najprostszego weksla:

Zakopane, 7 września 2010r. Dnia 30 września 2010r. zapłacę
za ten weksel na zlecenie Aldony Małolepszej sumę 500zł.
{podpis}

Który zawiera po kolei: miejsce wystawienia, datę wystawienia, datę płatności, bezwarunkowe przyrzeczenie zapłaty wraz ze słowem weksel, oznaczenie remitenta, oznaczenie kwoty i waluty i podpis. Miejscem płatności jest miejscowość wystawienia, ale można określić inną miejscowość.

Wszystkie elementy powinny znajdować się ponad podpisem, zwyczajowo uznaje się, że miejsce płatności może być umieszczone na równi z nim.

Podanie skrótu nazwy miejscowości, albo nazwy nieistniejącej miejscowości

Miejsce wystawienia i miejsce płatności są obowiązkowymi elementami weksla, dlatego podanie nazwy nieistniejącej miejscowości unieważnia weksel.
Przez długie lata przedwojenne, powojenne i III RP uważało się, że podanie skrótu nazwy miejscowości (np. W-wa zamiast Warszawa) również jest nieprawidłowe. Jakkolwiek ostatnimi czasy znalazło się orzeczenie sądu dopuszczające tego typu skróty na wekslu (SN V CK 9/06), przy założeniu, że chodzi o skrót powszechnie znany i dostatecznie identyfikujący daną miejscowość, jednakże dla własnego bezpieczeństwa polecam używanie pełnych i poprawnych nazw miejscowości.

Co ciekawe, niektórzy uważają, że można podać nazwę nieistniejącej miejscowości (Glasner, Thaler – Prawo Wekslowe 1936 „Oznaczoną musi być jedna miejscowość w sposób nie budzący wątpliwości, chociażby była to miejscowość nieistniejąca, nie może być ona oznaczona alternatywnie”).

Filed Under: Bez kategorii Tagged With: ,

Nakaz zapłaty nie z każdego weksla

20 września 2010 by 2 komentarze

Weksel jest dużym ułatwieniem dla wierzyciela w procesie dochodzenia swojego roszczenia, nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym (jaki zwykle bywa wydawany na podstawie weksla) po pierwsze jest tańszy (tylko 1/4 opłaty standardowej opłaty sądowej, którą musi ponieść powód), ale również pozwala na szybsze rozpoczęcie działań komornika.

Weksel musi być prawidłowo wypełniony

Co do zasady sąd wydaje nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z prawidłowo wypełnionego weksla, którego prawdziwość i treść nie nasuwają wątpliwości. Składając zatem pozew z weksla, masz duże szanse na otrzymanie takiego nakazu.

Nakaz zapłaty to suwerenna decyzja sędziego

Jednakże wydanie go nie jest obligatoryjne, pomijając już fakt błędnego wypełnienia weksla, sąd może po prostu obawiać się wydania tak silnego tytułu egzekucyjnego, tłumacząc się wątpliwościami co do prawdziwości weksla. Może wówczas wydać nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym, albo w ogóle skierować sprawę do postępowania zwykłego (na rozprawę). Decyzja taka jest niezaskarżalna.

Kilka dni temu rozmawiałem z radcą prawnym z Opola, który opowiadał, że tamtejszy sąd już trzy razy nie wydał mu odpowiedniego nakazu z prawidłowo wypełnionego weksla. Sumy były duże (co było zapewne powodem obaw sądu), więc konieczność dopłaty przez wierzyciela 3/4 opłaty sądowej była bolesna, w jednym przypadku wierzyciel w ogóle zrezygnował z dochodzenia roszczenia.

Przed powyższym problemem ustrzec się – niestety – nie sposób…

Filed Under: Bez kategorii Tagged With:

Szanuj sędziego – pisz krótkie pozwy!

9 września 2010 by 20 komentarzy

Wyobraź sobie, że masz weksel in blanco swojego dłużnika. Skoro in blanco, to jest i umowa, którą weksel zabezpiecza (niech to będzie umowa pożyczki), jak również umowa do samego weksla określająca warunki jego uzupełnienia. Dłużnik spłacał, ale w międzyczasie zaprzestał.

Przychodzi czas, że weksel należy „uruchomić” w celu uzyskania zapłaty. Wiadomo, liczymy, wypełniamy (uważając, aby nie popełnić błędu. bo drugiego podpisanego blankietu nie mamy), przedstawiamy do zapłaty… Kolejnym etapem jest napisanie pozwu.

Zauważyłem, że wielu prawników wyznaje zasadę „im więcej napisać, tym lepiej”, choćby było to masło maślane, albo informacje niezwiązane ze sprawą. Bierzesz zatem, prawniku, stos dokumentów do ręki, siadasz, zaczynasz pisać pozew, i przechodzisz do uzasadnienia pozwu:

Powód zawarł z pozwanym umowę pożyczki na kwotę 15 000zł, płatną w 30 ratach po 500zł do 10 dnia każdego miesiąca, począwszy od … … …

Dowód: Umowa pożyczki z dnia … …

Na zabezpieczenie roszczenia pozwany wystawił powodowi weksel in blanco wraz z deklaracją wekslową uprawniającą do uzupełnienia weksla w razie niespłacenia umowy pożyczki

Dowód: Deklaracja wekslowa

W okresie od stycznia do czerwca pozwany spłacił tylko 2000zł, do zapłaty pozostało więc 13000zł. W związku z tym powód uzupełnił weksel in blanco wystawiony przez pożyczkobiorcę i przedstawił go do zapłaty. Pomimo tego zapłaty nie uzyskał.

Dowód: Pismo wzywające do wykupu weksla.

Mniej więcej tak tego typu pozew może wyglądać. Czy jednak musi być tak obszerny? Na jakiej podstawie dochodzimy roszczenia? Umowy pożyczki, czy weksla? Jeśli na podstawie weksla, po cóż zatem wspominamy o pożyczce w pozwie? Po co siejemy w sądzie wątpliwość, iż weksel ten był kiedyś wekslem in blanco i być może nie został poprawnie uzupełniony? Po co dołączamy deklarację wekslową, skoro dowodem istnienia zobowiązania jest sam weksel?

Jeśli szanujemy swój czas, czas sędziego, nogi listonosza, uzasadnienie pozwu powinno wyglądać następująco:

Powód jest w posiadaniu weksla wystawionego przez pozwanego, który – pomimo przedstawienia do zapłaty – nie został wykupiony.

Sam weksel jest samoistnym dowodem istnienia roszczenia. Jeśli wystawca uzna, że został on uzupełniony w nieprawidłowy sposób, to na nim będzie ciążył obowiązek udowodnienia tego faktu, i to on będzie zobowiązany do przedstawienia umowy pożyczki, umowy wekslowej (z której wynika, że zostały poczynione ustalenia z remitentem odnoście zasad wypełnienia weksla) i innych dowodów na poparcie swoich twierdzeń.

Na etapie składania pozwu zasypywanie sądu i stron takimi szczegółami jest zdecydowanie za wcześnie.

Filed Under: Bez kategorii Tagged With:

Natychmiastowa wykonalność nakazu zapłaty

19 lipca 2010 by 24 komentarze

Nakaz zapłaty wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku staje się natychmiast wykonalny po upływie terminu do zaspokojenia roszczenia. W razie wniesienia zarzutów, sąd może na wniosek pozwanego wstrzymać wykonanie nakazu […] art. 492 par. 3 kpc.

Wierzyciel może prowadzić postępowanie egzekucyjne po upływie 2-tygodniowego okresu na zaspokojenie roszczenia (po doręczeniu nakazu zapłaty dłużnikowi), nawet jeśli dłużnik złoży prawidłowo zarzuty. Przy ich składaniu należy bowiem pamiętać, aby złożyć również wniosek o wstrzymanie wykonania nakazu zapłaty, na co sąd może (ale nie musi) się zgodzić.

Jest to istotna różnica nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym wydanym na podstawie weksla. W większości spraw, gdzie wydawany jest nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym (lub nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym nie wydany na podstawie weksla, warrantu, rewersu lub czeku), samo złożenie sprzeciwu przeciwdziała nadaniu klauzuli wykonalności uprawniającej do egzekucji do czasu prawomocnego zakończenia sporu.

W przypadku dochodzenia roszczenia z weksla, złożenie zarzutów nie skutkuje automatycznym odroczeniem nadania klauzuli wykonalności uprawniającej do prowadzenia egzekucji.

Należy również pamiętać, że nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym z chwilą wydania stanowi tytuł zabezpieczenia, wykonalny bez nadawania mu klauzuli wykonalności. Oznacza to, że wierzyciel już w momencie otrzymania odpisu nakazu zapłaty (czyli w praktyce w tym samym czasie, kiedy dłużnik otrzymuje dopiero pozew wraz z nakazem zapłaty), może wszcząć – poprzez komornika – postępowanie zabezpieczające, które tym tylko różni się od postępowania egzekucyjnego, że zajęte środki są blokowane na rachunkach bankowych, tudzież u komornika, i nie są przekazywane wierzycielowi do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sporu, co jednak niewiele zmienia w kwestii uciążliwości prowadzonego postępowania zabezpieczającego dla dłużnika.

Dodatkową różnicą jest również fakt, że powód, dochodząc swojego roszczenia w postępowaniu nakazowym, uiszcza jedynie 1/4 opłaty sądowej (tzw. „wpisu”), natomiast dłużnik – w przypadku chęci złożenia zarzutów – jest zobowiązany dopłacić brakujące 3/4 opłaty. W postępowaniu upominawczym złożenie sprzeciwu jest bezpłatne.

Należy zatem pamiętać, że weksel jest bardzo mocnym sposobem zabezpieczenia należności, o wiele bardziej uciążliwym dla dłużnika, niż inne, tradycyjne formy zabezpieczenia transakcji (np. umowa pożyczki, czy podpisana faktura).

Filed Under: Bez kategorii Tagged With:

Możesz żądać zapłaty pomimo zgubienia weksla gwarancyjnego

16 lipca 2010 by Leave a Comment

Jeśli weksel wydano nie w miejsce zapłaty (tj. zamiast pieniędzy) i na skutek wydania wekslu nie nastąpiło odnowienie zobowiązania, wierzyciel może dochodzić swych pretensji z czynności poprzedzającej wydanie wekslu, w drodze sporu cywilnego, i – w razie zagubienia wekslu – nie ma obowiązku korzystania z trybu postępowania amortyzacyjnego, przewidzianego w art. 96 i nast. prawa wekslowego (orzeczenie Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w sprawie C.I. 1563/37 z dnia 28 X 1938r.).

Oczywistym warunkiem możliwości dochodzenia należności na pozawesklowych zasadach jest istnienie pozawekslowej umowy, która to umożliwia i możliwość jej wykazania, przynajmniej na podstawie zeznań świadków. W takim przypadku wierzyciel może dochodzić należności wedle swojego wyboru – na zasadach ogólnych, lub z weksla, przy czym zagubienie przez niego weksla nie uniemożliwia dochodzenia roszczenia na warunkach ogólnych.

Warto jednak pamiętać, że gdyby weksel gwarancyjny nie został zgubiony, ale sprzedany, wierzyciel wyzbywa się wówczas również swojego roszczenia ze stosunku pozawekslowego (więcej we wpisie „Indosując weksel gwarancyjny, pozbywasz się również roszczenia zasadniczego”)

Dla dłużnika dyskomfortem może być płacenie za roszczenie, w sytuacji, gdy zabezpieczający je weksel został zgubiony. Może on obawiać się ryzyka nieuprawnionego wypełnienia weksla i żądania zapłaty przez osobę trzecią. Jest to jednak jedynie problem z nieumiejętnym wystawianiem weksli in blanco, który został poruszony we wpisie „bezpieczny weksel in blanco”, gdzie opisałem sposób wystawiania weksla niezupełnego w taki sposób, aby przypadkowy znalazca nie mógł go w dowolny sposób uzupełnić.

Filed Under: Bez kategorii Tagged With: , , ,

Terminy przedawnień roszczeń wekslowych. Niesłuszne wzbogacenie.

6 lipca 2010 by 48 komentarzy

Przedawnienie w przypadku weksla własnego

Roszczenia wobec wystawcy – 3 lata od dnia płatności. Jeśli weksel jest płatny za okazaniem, powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku (chyba że wystawca ten okres skróci lub przedłuży). Od upłynięcia tegoż terminu zaczyna biec termin przedawnienia, choćby weksel nie został przedstawiony do zapłaty.

Roszczenia posiadacza weksla wobec indosanta przedawniają się w ciągu roku od terminu płatności lub dokonanego protestu. Jeśli zatem ostatni posiadacz weksla nie znajdzie zapłaty u wystawcy, może dochodzić roszczenia od indosantów w tym właśnie terminie.

Roszczenia indosantów między sobą ulegają przedawnieniu w ciągu pół roku od dnia, kiedy indosant wykupił weksel, lub sam został pociągnięty z weksla do odpowiedzialności sądowej. Jeśli zatem indosant zapłaci za weksel ostatniemu posiadaczowi, może dochodzić roszczenia od jednego lub wszystkich poprzedzających go indosantów w ciągu pół roku. Ponadto zachowuje prawo do żądania zapłaty od wystawcy w ciągu trzech lat od dnia płatności.

Przedawnienie w przypadku weksla trasowanego

Roszczenia wobec akceptanta (trasata) weksla trasowanego przedawniają się w ciągu trzech lat, roszczenia wobec wystawcy weksla trasowanego przedawniają się w ciągu roku – od dnia płatności lub od dnia dokonania protestu.

Analogicznie jak w przypadku weksla własnego – jeśli weksel jest płatny za okazaniem, powinien być przedstawiony do zapłaty w ciągu roku (chyba że wystawca ten okres skróci lub przedłuży). Od upłynięcia tegoż terminu zaczyna biec termin przedawnienia, choćby weksel nie został przedstawiony do zapłaty.

Roszczenia posiadacza wobec indosanta oraz indosantów między sobą są takie same, jak w przypadku weksla własnego – rok i pół roku.

Weksel się przedawnił? Możesz dochodzić roszczenia na zasadzie niesłusznego wzbogacenia

Art. 76
Wystawca i akceptant, których zobowiązanie wekslowe wygasło wskutek przedawnienia lub zaniedbania czynności zachowawczych, są zobowiązani wobec posiadacza weksla, o ile z jego szkodą niesłusznie się zbogacili.

Jeśli zobowiązanie wystawcy weksla własnego, lub wystawcy i akceptanta weksla trasowanego wygasło na skutek przedawnienia, są oni zobowiązani wobec posiadacza weksla, jeśli z jego szkodą niesłusznie się wzbogacili. Możesz od nich dochodzić należności na tej podstawie w ciągu 3 lat od przedawnienia roszczenia wekslowego.

Przedawnienie w prawie wekslowym znacznie różni się zatem od klasycznego przedawnienia w prawie cywilnym. Po przedawnieniu weksla posiadacz nie traci bowiem możliwości dochodzenia należności. Jednakże warunkiem koniecznym zachowania prawa do dochodzenia roszczenia jest wystąpienie niesłusznego wzbogacenia po stronie wystawcy lub trasata. Roszczenie wynika bowiem z faktu, iż wystawca weksla lub trasat otrzymał w zamian za weksel jakieś świadczenie („wzbogacił się”). Dowodem wzbogacenia się może być na przykład klauzula waluty („wartość w towarze otrzymałem”), umieszczona na wekslu.

Nie można dochodzić należności na podstawie niesłusznego wzbogacenia, jeśli do żadnego wzbogacenia nie doszło. Przykładem takich weksli mogą być wszelkiego rodzaju weksle kaucyjne lub gwarancyjne, których wydanie nie wiąże się z ekwiwalentnym świadczeniem remitenta na rzeczy wystawcy lub trasata. Na przykład zgodnie z orzeczeniem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 14 maja 2008r. (I ACa 174/08, OSAB 2008/2-3/17), z upływem terminu przedawnienia roszczenia ze stosunku podstawowego posiadacz niewypełnionego weksla in blanco traci uprawnienie do jego wypełnienia. Wypełnienie weksla w takiej sytuacji nie prowadzi do powstania zobowiązania wekslowego, o którym mowa w art. 76 prawa wekslowego. Posiadaczowi weksla nie przysługuje więc, przewidziane w tym przepisie na wypadek przedawnienia roszczenia wekslowego, roszczenie z tytułu niesłusznego wzbogacenia.

Filed Under: Bez kategorii Tagged With: ,

Dowód ze świadków w procesie wekslowym

4 lipca 2010 by 4 komentarze

Weksel jest zobowiązaniem samoistnym, abstrakcyjnym, co oznacza, że sam dokument wekslowy jest dowodem istnienia zobowiązania. Jednakże w sądowym procesie wekslowym możliwe jest przedstawianie dowodów ze świadków. Przede wszystkim w sytuacji, kiedy spór dotyczy weksla in blanco – na okoliczność jego wystawienia i uzupełnienia, jak również w przypadku zaginięcia weksla.

art. 246 kpc Jeżeli ustawa lub umowa stron wymaga dla czynności prawnej zachowania formy pisemnej, dowód ze świadków lub z przesłuchania stron w sprawie między uczestnikami tej czynności na fakt jej dokonania jest dopuszczalny w wypadku, gdy dokument obejmujący czynność został zagubiony, zniszczony lub zabrany przez osobę trzecią, a jeżeli forma pisemna była zastrzeżona tylko dla celów dowodowych, także w wypadkach określonych w kodeksie cywilnym.

art. 247 kpc Dowód ze świadków lub z przesłuchania stron przeciwko osnowie lub ponad osnowę dokumentu obejmującego czynność prawną może być dopuszczony między uczestnikami tej czynności tylko w wypadkach, gdy nie doprowadzi to do obejścia przepisów o formie zastrzeżonej pod rygorem nieważności i gdy ze względu na szczególne okoliczności sprawy sąd uzna to za konieczne.

Jak wynika z brzmienia art. 265kpc [kodeks postępowania cywilnego nieaktualny – przyp. remitent.pl] wyłączenie dowodu ze świadków dotyczy wyłącznie osnowy dokumentu, nie zaś sposobu jego powstania lub okoliczności, wśród których dokument sporządzono. (S.N.C.I. 2230/35 z dnia 7 maja 1936r.)

Dopuszczenie dowodu ze świadków – na fakt w jakich okolicznościach weksle in blanco zostały sporządzone oraz na charakter wynikającego z dokumentów zobowiązania, nie zaś na obalenie treści dokumentów – nie stanowi naruszenia przepisu art. 265 kpc. [kpc. nieaktualny – przyp. remitent.pl] – S.N.C.I. 2230/35 z dnia 7 maja 1936r.)

Glossa autorstwa (A.D.S.) zamieszona w Miesięczniku Prawa Handlowego i Wekslowego, 1936r.

Tradycyjna nauka prawa wekslowego, podkreślając różnice wynikające z instytucji wekslu na tle innych zobowiązań prywatno-prawnych, stale podkreślała jako rys charakterystyczny tzw. „abstrakcyjność” zobowiązania wekslowego. Zasada abstrakcyjności – w szczególności przejawiająca się w systemie germańskim prawa wekslowego,  którego wykładnikiem jest między innymi również i prawo polskie – polega na tym, iż z chwilą powstania zobowiązania wekslowego, odrywa się ono od podłoża materialnego (prawnego lub gospodarczego), zdobywając sobie całkowitą samodzielność prawną. Przejawia się zasada abstrakcyjności również na tle nowego prawa wekslowego w szeregu przepisów (art. 10, 12, 17, 18, 19, 28, 32 i in.) tak, iż możemy z całą pewnością ustalić nić przewodnią przewijającą się przez całokształt naszego systemu prawnego, natomiast przepisy prawne uchylające moc powyższej zasady traktować należy jako wyjątki (np. art. 76); ze względu zaś na wyjątkowy charakter podobnych przepisów zasięg prawny ich mocy musi być z istoty rzeczy ograniczony.

Na tle powyższego założenia, w doktrynie prawa wekslowego panowała jednolita opinia, iż w procesie wekslowym jako opartym na dokumencie pisemnym, a nadto – oderwanym od podstawy materialnej przyczyny jego stworzenia (causa), nie jest dopuszczalny dowód ze świadków, gdyż charakter wekslu oraz przyznany mu w obrocie jeszcze z epoki średniowiecznej tzw. „rigor cambialis” wyklucza w zupełności przeciwdowód ze świadków. Śladem powyższej opinii szła również praktyka obrotu wekslowego polskiego, wyrazem której są liczne orzeczenia Sądu Najwyższego, podkreślające abstrakcyjny charakter zobowiązania wekslowego.

Ustalona praktyka Sądu Najwyższego dopuszczała jedynie produkowanie dowodu ze świadków w procesie wekslowym w przypadku istnienia weksli nie całkowicie wypełnionych w chwili ich wystawienia (a więc tzw. „weksli in blanco„), opartych swym bytem prawnym na przepisie art. 2 ust. 5 in fine prawa wekslowego z 1924r., w przypadkach uzasadnionego zarzutu wypełnienia treści takich weksli w sposób niezgodny z istniejącą między kontrahentami umową pozawekslową („pactum de cambiando„); wyrazem tej praktyki są liczne wyroki Sądu Najwyższego […] regulujące szczegółowo granice dopuszczalnych w procesie wekslowym zarzutów oraz możności stosowania dowodu ze świadków.

Omawiany wyżej wyrok, idąc po linii przez dotychczasową praktykę Sądu Najwyższego wskazanej, posuwa się jeszcze dalej, gdyż precyzuje dokładnie pojęcie dowodu ze świadków w procesie wekslowym oraz przeprowadza dokładne rozgraniczenie między samą osnową wekslu jako dokumentu, a okolicznościami powstania i zaistnienia wekslu, jako zobowiązania. Dzięki powyższemu rozróżnieniu Sąd Najwyższy dochodzi do wniosku, iż o ile nie jest dopuszczalne przeprowadzenie w ramach art. 265kpc [kodeks postępowania cywilnego nieaktualny – przyp. remitent.pl] dowodu ze świadków przeciw osnowie dokumentu wekslowego, o tyle dozwolone jest produkowanie świadków przeciw na wszelkie inne okoliczności, związane z powstaniem dokumentu wekslowego lub z wyjaśnieniem charakteru zobowiązania (a więc, czy był dany w miejsce zapłaty, czy był wekslem gwarancyjnym itp.). Dzięki tak ujętemu orzeczeniu – które stanowi punkt decydujący w orzecznictwie wekslowym – zniknąć muszą wszelkie wątpliwości mogące powstać na tle stosowania dowodu ze świadków przy jednoczesnym uznaniu abstrakcyjności zobowiązania wekslowego, które stale wysuwane były zarówno przez doktrynę, jak i praktykę obrotu wekslowego. Zwrócić należy jednak uwagę, iż orzeczenie powyższe wydane zostało jedynie w stosunku do weksli in blanco, a nie zostało uogólnione na stosunki wekslowe oparte na wekslach zwykłych w znaczeniu art. 1 prawa wekslowego.

Filed Under: Bez kategorii Tagged With: , ,

Indosując weksel gwarancyjny, pozbywasz się również roszczenia zasadniczego

28 czerwca 2010 by 8 komentarzy

Wystawienie i wręczenie wierzycielowi wekslu gwarancyjnego ma na celu, aby wierzyciel w razie niezaspokojenia go w umówionym terminie płatności miał prawo skarżyć dłużnika na podstawie wręczonego mu wekslu, zamiast skarżyć go na podstawie zasadniczego zobowiązania. Weksel gwarancyjny nie może być odstąpiony w drodze indosu lub cesji osobie trzeciej bez zasadniczej pretensji. Kto odstąpił weksel gwarancyjny, tym samym zrealizował swą pretensję. (O.S.N. z 27/9 1935r. C. III 465/34. O.S.P. poz. 43 z 1936r.)

Zazwyczaj poprzez pojęcie weksla gwarancyjnego uważamy weksel mający na celu zabezpieczenie jakiegoś roszczenia, w którym to wekslu wysokość zobowiązania jest z góry określona i na nim wpisana. W przeciwieństwie do weksla in blanco (zwanego niekiedy kaucyjnym), gdzie suma wekslowa jest niewiadoma w momencie wystawiania. Zaznaczam jednak, że są to pojęcia nieostre, i w praktyce ich dokładne znaczenie może się różnić.

Wierzyciel, sprzedając weksel gwarancyjny zabezpieczający określone roszczenie, wyzbywa się również roszczenia głównego, które przez ten dokument było zabezpieczane. Jeśli zatem remitent przyjmuje weksel na pewną kwotę, z tytułu zabezpieczenia poprawnego wykonania określonego zlecenia (np. robót budowlanych), to w przypadku wystąpienia szkody (opóźnienie w budowie, niezrealizowanie norm jakościowych), może – zgodnie z umową – dochodzić swojej należności bądź to z weksla, bądź na zasadach ogólnych. Jednakże puszczając weksel gwarancyjny w obieg, pozbywa się również prawa do dochodzenia należności na zasadach ogólnych, pozawekslowych.

Filed Under: Bez kategorii Tagged With: , ,

Tylko dla początkujących (5) – dochodzenie roszczeń z weksla

14 kwietnia 2010 by Leave a Comment

Co zrobić, jeśli polubowne sposoby odzyskania należności z weksla nie przyniosły rezultatu? W polskim systemie prawnym należy skorzystać z dwóch organów – sądu i komornika.

W większości krajów dochodzenie roszczenia z weksla odbywa się w przyspieszony i uproszczony sposób. Gdzieniegdzie wystarczy od razu udać się do organu zajmującego się egzekucją świadczeń (odpowiednik polskiego komornika). U nas jednak wpierw należy uzyskać tytuł wykonawczy, czyli złożyć pozew w sądzie i poczekać na wydanie nakazu zapłaty.

Pierwszych czynności zabezpieczających roszczenie można dokonać natychmiast po otrzymaniu z sądu nakazu zapłaty (co trwa zazwyczaj kilka tygodni od wytoczenia powództwa. Właściwe czynności egzekucyjne są możliwe po uprawomocnieniu się tytułu wykonawczego.

Zobacz również: wzór pozwu o zapłatę weksla

Filed Under: Bez kategorii Tagged With: ,
« Previous Page